На вториот ден од Велигден почина папата Франциск, објави Ватикан. Врховниот поглавар на Римокатоличката црква, 226-от римски бискуп и шеф на државата и суверен на Ватикан, почина рано утринава во 07:35 часот на 88-годишна возраст.
Папата Франциско минатата година одобри да му се организира едноставен погреб, без таинствени обреди кои вообичаено се прават кога ќе умре папата, пишува Politico. Неговата смрт веднаш ќе покрене цврсто одреден кореографски редослед на настани кои се усовршуваат со векови за стотици папи. Некои ватикански традиции датираат од антички Рим. Сè ќе заврши со избор на нов поглавар на Католичката црква на крајно неизвесни избори на кои прогресивните и конзервативни кардинали се борат за контрола на институција која обединува милијарда верници ширум светот.
Смртта на папата
Кардиналот Камерленго мора традиционално да ја потврди смртта на папата. Оваа позиција моментално ја држи ирскиот кардинал Кевин Фарел. Според традицијата, тој треба да дојде во просторијата каде што ќе лежи телото и да го повика по име за да го разбуди. Ова сега во суштина е церемонијална должност бидејќи дотогаш лекарите веќе ќе ја констатираат неговата смрт користејќи стандардни медицински методи. (Постои и често цитиран мит дека камерленгото треба нежно да го удри папата по главата со сребрен чекан, што Ватикан долго време го негира.)
Кога папата нема да реагира, според традицијата, неговиот прстен се уништува, што го означува крајот на неговиот понтификат, а неговите одаи се запечатени. Тогаш Камерленго ќе го извести Колеџот на кардинали дека папата починал, по што Ватикан ќе му ја соопшти веста на светот.
Период на жалост
Смртта на папата е проследена со деветдневна жалост позната како нововендијална, што првично е антички римски обичај. Италија обично исто така прогласува период на национална жалост.
Телото на папата ќе биде благословено, облечено во папска одежда и изложено на јавноста во базиликата Св. Петар каде што стотици илјади луѓе, меѓу кои и странски достоинственици и светски лидери, ќе оддадат почит.
Телото на папата во минатото беше изложено на подигната клада, но бидејќи папата Франциско го поедностави погребниот ритуал, неговото тело ќе биде изложено во отворен ковчег без многу раскош и величественост. Во базиликата и низ католичкиот свет ќе се одржуваат дневни молитви и реквиемски миси.
Во минатото, папите често биле балсамирани пред погребот, а на некои дури и им ги отстранувале органите. Црква во близина на Фонтаната Треви во Рим ги чува срцата на повеќе од 20 папи во мермерни урни како свети мошти. Овој обичај оттогаш е напуштен.
Истовремено, во Ватикан започнува преоден период наречен sedisvacancy, што значи „празна столица“, за време на кој со црквата привремено раководи Колеџот на кардинали, на чело со Камерленго, но не може да носи важни одлуки додека не се избере нов папа.
Погребот на папата
Погребот на папата Франциско најверојатно ќе се одржи во базиликата Св. Петар четири до шест дена по неговата смрт, која ќе привлече толпи ожалостени во Ватикан. Ќе го води деканот на Колеџот за кардинали, 91-годишниот Италијанец Џовани Батиста Ре.
Папите традиционално се закопуваат во криптите под базиликата Св. Петар. Таму се погребани речиси 100 папи, вклучувајќи го и папата Бенедикт Шеснаесетти, претходникот на Франциско, кој се повлече од функцијата во 2013 година и почина во 2022 година.
Сепак, папата Франциско во интервју во 2023 година рече дека ја избрал римската базилика света Богородица Велика, една од неговите омилени цркви кои најчесто ги посетувал. Со ова тој ќе биде првиот папа по сто години погребан надвор од Ватикан.
Папите досега беа погребувани во три ковчези: еден од чемпрес, еден од цинк и еден од брест, сместен еден во друг. Но, папата Франциско нареди да го погребат во ковчег направен од дрво и цинк.
Во ковчегот на папата Бенедикт XVI имаше и монети ковани за време на неговиот понтификат и метална цевка со свиток од хартија наречен рогито, документ од илјада зборови кој раскажува за неговиот живот и владеење. Папата Франциско најверојатно ќе биде погребан со сопствено рогито со детали за неговиот понтификат.
Конклава
Две до три недели по погребот, Колеџот на кардинали ќе се собере во Сикстинската капела на конклавата, тајниот избор на новиот папа. Теоретски, секој крстен римокатолички маж може да биде избран за папа, но во последните 700 години, папата отсекогаш бил избиран од редовите на Колеџот на кардинали.
Огромното мнозинство од 266-те папи избрани низ историјата биле Европејци. Папата Франциско, роден како Хорхе Марио Бергољо во Аргентина, е првиот неевропски папа во последните 1.300 години.
Кандидатите за папа не водат отворена кампања за избор на функцијата. На денот на гласањето, Сикстинската капела, позната по таванот насликан од Микеланџело, е физички одвоена од светот, а кардиналите, кои мора да се заколнат на тајност, се затворени внатре.
Може да гласаат само кардинали помлади од 80 години. Околу 120 ќе гласаат во тајност за кандидатот по свој избор, пишувајќи го неговото име на гласачко ливче што ќе го стават во чаша на олтарот.
Доколку ниту еден кандидат не го добие потребното двотретинско мнозинство, се одржува нов круг на гласање. Може да се одржуваат до четири круга на гласање дневно. Конклавата на која беше избран папата Франциско во 2013 година траеше околу 24 часа и пет круга гласање, но процесот може да биде подолг. Конклавата во 13 век траела околу три години, а конклавата во 18 век траела четири месеци.
Откако ќе се пребројат гласачките ливчиња, тие се палат во печка во Сикстинската капела, која ја поставуваат пожарникарите на Ватикан пред изборите. Во втората печка, согорува хемикалија која испушта сигнал за чад низ оџакот. Црниот чад значи дека новиот папа не е избран, а белиот чад значи дека новиот папа е избран.
Нов папа
Откако ќе се избере папата, претставник на Колеџот на кардиналите чита од балконот на базиликата Св. Петар, со поглед на илјадници верници, латинската изрека „Habemus papam“, што значи „Имаме папа“.
Новиот папа, откако ќе избрере папско име и облечен во бела раса, ќе зачекори на балконот за првпат да и се обрати на јавноста. Така, католичкиот свет има нов лидер.
Покрај одредувањето на црковното учење и моралот, папата поседува значајна дипломатска и политичка моќ во светската политика, посредувајќи во глобалните конфликти и водечки хуманитарни иницијативи.
Повеќето папи служат до нивната смрт. Папата Бенедикт Шеснаесетти, кој се повлече од функцијата во 2013 година на 85-годишна возраст поради лошо здравје, беше првиот папа што го стори тоа во последните 600 години.
